Prawo do bycia zapomnianym RODO: Twoje prawa, zasady i jak z nich skorzystać
Share
W dzisiejszym cyfrowym świecie każdy z nas pozostawia ślad online, a dane o nas krążą w przestrzeni internetowej bardziej, niż moglibyśmy się spodziewać. Ale co, jeśli nie chcemy, aby te informacje były dostępne dla wszystkich? Właśnie dlatego w ramach RODO (Ogólnego rozporządzenia o ochronie danych) powstało prawo do bycia zapomnianym, które daje nam możliwość usunięcia danych osobowych z zasobów firm i organizacji. W tym artykule omówimy, czym dokładnie jest to prawo, kiedy można z niego skorzystać, jakie są wyjątki oraz jak skutecznie żądać usunięcia swoich danych.
Co to jest prawo do bycia zapomnianym?
Prawo do bycia zapomnianym, znane również jako prawo do usunięcia danych, jest jednym z podstawowych praw nadanych użytkownikom w ramach RODO a które zaczęło już być stosowane zanim RODO zaczeło oficjalnie obowiązywać. Oznacza ono, że masz prawo zażądać usunięcia swoich danych osobowych, gdy nie są one już potrzebne do celów, w jakich zostały zebrane, lub gdy ich przetwarzanie jest niezgodne z prawem.
To prawo pozwala na większą kontrolę nad tym, co dzieje się z naszymi danymi w cyfrowym świecie. Dzięki temu możesz poprosić o usunięcie swoich danych osobowych z wyszukiwarek, baz danych firmowych, a nawet z mediów społecznościowych. Jednak nie zawsze prośba o usunięcie danych zostanie spełniona, co omówimy w kolejnych sekcjach.
Kiedy można skorzystać z prawa do bycia zapomnianym?
Prawo do bycia zapomnianym nie zawsze jest możliwe do egzekwowania. Istnieje kilka konkretnych przypadków, kiedy możesz żądać usunięcia swoich danych:
-
Zakończenie przetwarzania danych – Dane osobowe nie są już potrzebne do realizacji celu, dla którego zostały zebrane - Aplikacja obiecuje że wszelkie dane z czatu są usuwane po 72h.
-
Cofnięcie zgody – Wycofałeś zgodę na przetwarzanie danych osobowych, a administrator nie ma innej podstawy prawnej do dalszego przetwarzania - sprzeciwiłeś się otrzymywaniu newsletteru a firma nie ma innych powodów na trzymanie twojego email
-
Nielegalne przetwarzanie – Twoje dane były przetwarzane niezgodnie z prawem - firma obiecywała że usunie twoje dane ale wciąż je ma.
-
Obowiązek prawny – Administrator ma obowiązek usunąć Twoje dane zgodnie z przepisami prawnymi - teczki pracownicze są trzymane przez 10 lat. Po tym okresie powinny zostać zniszczone.
W takich przypadkach masz prawo domagać się usunięcia swoich danych z systemów administratora, pod warunkiem, że spełnione są odpowiednie warunki.
Jakie są wyjątki od prawa do bycia zapomnianym?
Choć prawo do bycia zapomnianym daje użytkownikom dużo możliwości, istnieją wyjątki, w których firma lub organizacja ma prawo odmówić usunięcia danych. Najważniejsze z nich to:
-
Wolność słowa i informacji – Kiedy dane są niezbędne do korzystania z prawa do wolności słowa lub informacji - RODO nie może być sposobem uciszenia prasy
-
Obowiązki prawne – Kiedy przetwarzanie danych jest niezbędne do spełnienia obowiązku prawnego, któremu podlega administrator (np. przechowywanie faktur w celach podatkowych) - Firma musi przechowywać dokumentację księgową i nic z tym nie możemy zrobić
-
Interes publiczny – W szczególnych przypadkach, przetwarzanie danych w interesie publicznym, np. w celach archiwizacyjnych, badań naukowych lub statystycznych - Państwo przechowuje w archiwach pewne dokumenty aby udowodnić że pewne zdarzenia miały miejsce.
-
Obrona roszczeń – Administrator może odmówić usunięcia danych, jeśli są one potrzebne do ustalenia, dochodzenia lub obrony roszczeń prawnych - najczęstrzy powód trzymania danych. Zależnie od rodzaju, ulegają przedawnieniu w ciągu 3-6 lat.
Jak skorzystać z prawa do bycia zapomnianym?
Jeśli chcesz skorzystać z prawa do bycia zapomnianym, proces jest stosunkowo prosty, ale wymaga kilku kroków:
-
Zidentyfikuj dane, które chcesz usunąć – Chodzi ci tylko o zaprzestanie wysyłki newsletteru czy usunięcie konta? Przemyśl dokładnie co chcesz aby zostało usunięte.
-
Skontaktuj się z administratorem danych – Wyślij pisemny wniosek do firmy lub organizacji przetwarzającej Twoje dane. Można to zrobić e-mailem lub poprzez formularze dostępne na stronach internetowych. W ten sposób udowodnisz ze firma się Ciebie nie posłuchała.
-
Podaj dokładnie czego żądasz – Nie jest to konieczne, ale jak wpiszesz dokładnie, że żądasz usunięcia swoich danych na gruncie RODO, to firma będzie miec mniejsze pole do manewru i tłumaczenia się że źle zrozumiała.
-
Monitoruj odpowiedź – Administrator ma 30 dni na odpowiedź na Twoje żądanie. Jeśli firma nie odpowie lub odmówi, masz prawo złożyć skargę do Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO).
Przykłady zastosowania prawa do bycia zapomnianym w praktyce
W praktyce prawo do bycia zapomnianym było stosowane w kilku głośnych sprawach:
-
Google Spain vs. AEPD (2014) – Kluczowy przypadek, który doprowadził do rozwoju tego prawa. Obywatel Hiszpanii zażądał usunięcia informacji o jego długach z wyników wyszukiwania Google.
-
Usuwanie danych w e-commerce – W kontekście marketingu online, użytkownicy często korzystają z prawa do bycia zapomnianym, aby usunąć swoje dane z baz firm oferujących reklamy.
-
Wnioski kredytowe – W przypadku negatywnej decyzji o przyznaniu kredytu, wiele osób wnioskuje o usunięcie swoich danych z rejestrów gospdoarczych.
Co zrobić, jeśli firma nie usunie Twoich danych?
Jeśli firma odmówi usunięcia danych lub nie odpowie na Twój wniosek, masz prawo do złożenia skargi do UODO – Urząd Ochrony Danych Osobowych może nałożyć karę na firmę, która nie przestrzega przepisów RODO. UODO nie jest właściwym organme do uzyskania odszkodowania. UODO może wydać upomnienie lub nalożyć karę.
Podsumowanie
Prawo do bycia zapomnianym to jedno z najgłośniejszych praw przyznanych przez RODO. Daje użytkownikom kontrolę nad swoimi danymi osobowymi, umożliwiając usunięcie ich w określonych okolicznościach. Jednak nie zawsze jest to możliwe – istnieją wyjątki, takie jak prawo do wolności słowa czy obowiązki prawne. Jeśli planujesz skorzystać z tego prawa, warto zrozumieć na czym ono polega aby nie zdziwić sie odpowiedzią spółki.
Zacznij teraz – Jeśli czujesz, że Twoje dane są zbędnie przetwarzane, skorzystaj z prawa do bycia zapomnianym i odzyskaj kontrolę nad swoją prywatnością!